اَجداد پیامبر وامیرمؤمنان از نخست موحد بودند

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، حجت‌الاسلام والمسلمين محمدهادي يوسفي‌غروي، محقق و كارشناس تاريخ اسلام، عصر بيست و يكم ارديبهشت‌ماه، در دوره كوتاه مدت امام علي (ع) شناسي كه در شبستان نجمه‌خاتون حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله عليها برگزار شد، به بررسي تفاوت ازدواج شرعي و غير شرعي پرداخت.
وي گفت: مهم‌ترين تفاوت ازدواج شرعي با غير شرعي اين است كه انسان در ازدواج شرعي مسؤوليت اداره خانواده را مي‌‌‌پذيرد و تنها براي لذت بردن همسر انتخاب نمي‌كند، ولي در ازدواج غير شرعي موضوع مسؤوليت‌پذيري مطرح نيست و تنها فرد براي لذت بردن ازدواج مي‌كند.
اين استاد حوزه علميه قم با اشاره به روايتي از امام صادق عليه‌السلام به فلسفه عقد اشاره كرد و بيان داشت: در فقه شرعي، ازدواج شامل ايجاب و قبول است، ايجاب در واقع مسؤوليت‌پذيري است، به اين معنا كه زن عرضه مسؤوليت‌پذيري به شوهر مي‌كند، شوهر نيز قبول مسؤوليت مي‌كند.
وي افزود: نخستين وظيفه پدر در قبال خانواده مسؤوليت‌پذيري است، كه داراي مراتب مختلفي بوده و به هر ميزان كه از زندگي مشترك بگذرد، دايره اين مسؤوليت نيز افزايش مي‌يابد، براي نمونه وقتي در يك خانواده فرزند به دنيا مي‌آيد مسؤوليت والدين به ويژه پدر افزايش مي‌يابد.
حجت‌الاسلام والمسلمين يوسفي غروي مسؤوليت‌پذيري در خانواده را دو طرفه دانست و اظهار داشت: البته مسؤوليت‌پذيري پدر سبب سلب مسؤوليت‌ها از مادر نمي‌شود، والدين و فرزندان نسبت به يك‌ديگر مسؤول هستند و اين مسؤوليت‌ها مكمل يك‌ديگر براي رسيدن به نتيجه مطلوب است.
وي تصريح كرد: امام صادق عليه‌السلام در روايتي مي‌فرمايند «انتخاب نام نيكو، تربيت خوب و كمك به ازدواج از حقوق فرزند بر پدر است»، بهترين نام در اسلام اين است كه فرد براي فرزند خود از اسم‌هاي كه در آن عبد بودن بعد از اسم خدا آمده است انتخاب كند، مانند عبدالله و همانند آن، البته از انتخاب اسم عبد‌الرحمان نهي شده و انتخاب آن كراهت دارد، انتخاب اسم ائمه عليهم‌السلام، انبيا و اوليا خدا نيز در درجه بعدي استحباب دارد.
اين استاد حوزه با بيان اين‌كه انتخاب نام براي فرزند به نوعي نشانگر نگاه فرهنگي خانواده است، گفت: نمي‌شود فردي به كسي يا چيزي علاقه نداشته باشد و نام آن را براي فرزند خود انتخاب كند، براي نمونه كسي كه محب اهل‌بيت عليهم‌السلام باشد سعي مي‌كند از اسم‌هاي اين بزرگواران براي فرزندان خود انتخاب كند.
وي ابراز داشت: در زمان گذشته انتخاب اسم براي فرزندان در ميان عرب‌ها بر عهده مادر بود، البته پدر به نوعي حق وتو داشته و مي‌توانست اين اسم را تغيير دهد، براي نمونه فاطمه بنت‌اسد نام مبارك اميرمؤمنان عليه‌السلام را حيدر گذاشتند و حضرت ابوطالب عليه‌السلام نيز از حق وتو خود استفاده كرده و نام فرزند خود را علي عليه‌السلام گذاشتند.
اين پژوهشگر و كارشناس تاريخ اسلام با تأكيد بر اين‌كه والدين بايد در تربيت فرزندان خود تلاش ويژه‌اي داشته باشند، اظهار داشت: والدين حق ندارند نسبت به تربيت كودكان خود بي‌تفاوت باشند، به ويژه در دنياي كنوني و بگويند مدرسه اين كار را انجام مي‌دهد، مدرسه جزئي از مسؤوليت تربيت را انجام مي‌دهد نه تمام آن را، مدرسه وسيله است براي رسيدن به هدف نه خود هدف.
وي ادامه داد: قبل از انقلاب مسؤوليت والدين در تربيت كودكان بسيار سنگين بود، يكي از بركات انقلاب اسلامي اين بود كه مسؤوليت والدين در تربيت كودكان را كم كرد، چرا كه قبل از انقلاب به درس‌هاي ديني و قرآني اهميت داده نمي‌شد، حتي از استادان بهايي براي تدريس تعليمات ديني استفاده مي‌شد ولي اكنون به تدريس درس‌هاي ديني در مدرسه اهميت ويژه‌اي داده مي‌شود و چه جرمي بالاتر از اين‌كه به تعليم قرآن و دين اهميت داده نشود.
استاد حوزه تأكيد كرد: امام صادق عليه‌السلام در روايتي مي‌فرمايند «كودك را بايد تا ۷ سالگي آزاد گذاشت و پس از آن در ۷ سال بعد بايد به تربيت و ادب او اهتمام ورزيد، در هفت سال سوم نيز بايد به رفتارهاي اجتماعي او توجه داشت»، از نظر علمي نيز ثابت شده كودكاني كه قبل از هفت سالگي تحت فشار آموزشي والدين بودند در آينده بازدهي خوبي نداشتند.
وي افزود: البته به اين معنا نيست كه كودك در هفت سال نخست كاملا رها باشد، بلكه بايد والدين او را تحت نظر داشته باشند، چرا كه اسلام هيچ‌گاه مسؤوليت افراد نسبت به يك‌ديگر را سلب نمي‌كند، مگر اين‌كه فرد دچار مشكلاتي همانند ديوانگي شود؛ همچنين تمرين دادن كودكان براي انجام تكاليف شرعي در سن هفت تا چهارده سالگي بر عهده والدين است.
حجت‌الاسلام والمسلمين يوسفي غروي با بيان اين‌كه والدين تا سن ۲۱ سالگي مسؤوليت تربيت كودكان را بر عهده دارند، اظهار داشت: در روايت با اين مضمون آمده «اگر والدين پس از سن ۲۱ سالگي كودك در تربيت او به نتيجه رسيدند كه خوب است، وگرنه پس از آن خود را زياد به سختي گرفتار نكنند، چرا كه دوران تربيت خود را تكميل كردند».
استاد برجسته حوزه علميه قم آينده‌سازي براي كودكان را از وظايف والدين دانست و بيان داشت: والدين بايد مقدمات متأهل شدن فرزندان خود را فراهم كنند، به ويژه فراهم‌سازي زمينه ازدواج پسران.
اين محقق و كارشناس تاريخ اسلام در ادامه به نسب اميرمؤمنان عليه‌السلام اشاره كرد و گفت: نام مادر امام علي عليه‌السلام فاطمه بنت اسد بود، نام پدر بزرگوار ايشان نيز ابوطالب عليه‌السلام بوده كه در برخي از كتاب‌ها آمده به ايشان عمران هم گفته مي‌شد ول سند آن معتبر نيست، ولي استفاده نام عبدمناف براي حضرت ابي‌‌طالب عليه‌السلام از قوت بيشتري برخوردار است، چرا كه حضرت عبدالمطلب در وصيتنامه خود ايشان را به نام عبد مناف خطاب كردند.
وي تصريح كرد: اجداد پيامبر و اميرمؤمنان عليهماالسلام از نخست موحد بودند، و اين‌كه برخي از افراد مي‌گويند اگر اجداد ايشان موحد بودند چرا براي فرزندان خود نام‌هاي همانند عبد‌مناف كه مناف نام بتي است انتخاب كردند، اشتباه مي‌كنند، چرا كه نام آن بت بزرگ به فرموده قرآن كريم «وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَ‌ىٰ، و منات آن سومين ديگر»، در حالي كه نام پدر گرامي اميرمؤمنان (ع) «عبد مناف» بوده نه «عبد منات» و اين اشكال داراي پايه و اساس نيست.
حجت‌الاسلام والمسلمين يوسفي غروي درباره شبهه ديگري نسبت به ايمان حضرت ابوطالب عليه‌السلام در زمان بعثت رسول‌الله صلي الله عليه و آله، گفت: زمان ولادت پيامبر صلي الله عليه و آله حضرت ابي‌طالب عليه‌السلام سي سال داشتند و در زمان بعثت رسول‌اكرم (ص) حدود هفتاد ساله بودند و بزرگ خاندان بني هاشم، كليددار خانه خدا بوده و تنها پشتوانه پيامبر صلي الله عليه و آله به شمار مي‌رفتند، از اين‌رو نقش بسيار مهمي در حفظ جان پيامبر صلي الله عليه و آله داشتند و اگر از همان ابتدا مي‌خواستند دين خود را بيان كنند، جان رسول‌الله (ص) به خطر مي‌افتاد.
وي در پايان، خاطرنشان كرد: حضرت ابوطالب عليه‌السلام ملزم به حفظ جان نبي‌اكرم صلي الله عليه و آله بودند، از اين رو ابتدا دين خود را آشكار نكردند، چرا كه ابراز دين و اظهار شهادتين واجب نيست و اگر فردي به سبب حساس بودن موقعيت دين خود را در ظاهر آشكار نكند عيبي ندارد، ولي حفظ جان پيامبر صلي الله عليه و آله واجب بود، قرآن نيز مي‌فرمايد «وَقَالَ رَ‌جُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْ‌عَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ، و مردى مؤمن از خاندان فرعون كه ايمان خود را نهان مى‌داشت».