منبر پیامبر در حجةالوداع کجا قرار داشت؟
عمرو بن دینار گفته است: در زمان ابن زبیر منبر عرفه را دیدم که آن را از سنگ‌هاى تراشیده شده ساخته بودند و آن را در جایى نصب کرده بودند که امام و سالار حج، در عرفات نماز ظهر و عصر را مى‌خواند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، سيرۀ رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله و ائمه معصومين عليهم‌السلام بر اين بوده كه در عرفات براى حاجيان سخنرانى نموده، معارف دينى و اخلاقى را بيان مى‌كردند. و حتى خلفا و حكّام نيز با تأسى به آنان، در اين سرزمين مقدس خطابه‌هايى ايراد مى‌نمودند. رفته رفته منبرى براى خطيب روز عرفه ساخته شد، كه خطيبان بر فراز آن سخن مى‌گفتند.
عمرو بن دينار گفته است: در زمان ابن زبير منبر عرفه را ديدم كه آن را از سنگ‌هاى تراشيده شده ساخته بودند و آن را در جايى نصب كرده بودند كه امام و سالار حج، در عرفات نماز ظهر و عصر را مى‌خواند. سرانجام سيل آن را ويران كرد و ابن زبير به جاى آن، منبرى از «عيدان» ساخت.
پيامبر صلي‌الله‌عليه‌وآله در حجةالوداع، آخرين حج خود، دو مرتبه؛ يكبار قبل از نماز ظهر و عصر و ديگربار پس از آن، به ايراد خطبه پرداخت و قوانين كلّى و احكام ابدى دين مقدس اسلام را به مردم ابلاغ فرمود. محمد بن هشام نيز در عرفات خطبه خوانده گفت: «تمامى عرفه تا منبر من، موقف است.»
هم‌اكنون رسم ايرانيان بر اين است كه: در روز عرفه، روحانى كاروان براى حاجيان سخنرانى نموده، سپس دعاى شريف عرفه را مى‌خوانند. در بعثۀ مقام معظم رهبرى نيز ابتدا يكى از شخصيت‌هاى معروف و روحانى سخنرانى نموده، سپس مدّاحى از مدّاحان اهل بيت اشعارى همراه با ذكر مصيبت مى‌خواند و در پايان نيز دعاى عرفه خوانده مى‌شود.
ازرقى گفته است: «فاصلۀ ميان مسجدالحرام و جايى كه سالار حج در عرفات وقوف مى‌كند، درست و بدون كم و بيش يك چاپار است.»
منبع: ميقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت