از سوی پژوهشکده حج وزیارت؛
نشست علمی حج و محیط زیست در قم برگزار شد
نشست علمی حج و محیط زیست از سوی پژوهشکده حج وزیارت و با حضور حجت الاسلام دکتر مسعود راعی؛ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، حجت الاسلام دکتر عزیزالله فهیمی؛ عضو هیات علمی دانشگاه قم و دکتر علی مشهدی؛ عضو هیات علمی دانشگاه قم برگزار شد.
به گزارش خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج، علي مشهدي، عضو هيأت علمي دانشگاه قم، روز يكشنبه دهم خرداد ماه در نشست علمي حج و محيط زيست كه در پژوهشكده حج و زيارت برگزار شد اظهار داشت: در مباحث ماهوي محيط زيست درباره نسبت حج و حفظ محيط زيست، اقدام جدي در داخل و خارج كشور صورت نگرفته است.
مشهدي، با اشاره به نسبت محيط زيست با دين و احكام حج ابراز داشت: با توجه به اين كه دين اسلام مدافع محيط زيست است؛ بايد به شبهات و ديدگاه‌هايي كه دين را در مقابل محيط زيست مي‌داند نيز پاسخ داده شود.
پيرامون نسبت حج و مباحث محيط زيست اقدام جدي صورت نگرفته است
وي بر جامع و مانع بودن مباحث علمي محيط زيست تأكيد كرد و گفت: ورود مباحث فلسفي و كلامي به محيط زيست مهم است؛ بنابراين در كنار مباحث محيط زيست بايد به تئوري‌‌هاي ديني نيز توجه شود.
عضو هيأت علمي دانشگاه قم، به بحث ارتباط حج و محيط زيست اشاره و خاطرنشان كرد: آيا احكام و آموزه‌هاي حج در حمايت محيط زيست و صيانت از گونه‌هاي جانوري است و شارع، دغدغه محيط زيست داشته يا قصدش، حفظ حرمت و شأن اين مقدس بوده است.
وي با اشاره به ديدگاه عقل گراي سود محور در عصر حاضر تصريح كرد: در گذشته پديده تخريب محيط زيست شكل نگرفته بود اما در عصر حاضر با مدرن شدن انسان‌ها و در نظرگرفتن سود و منافع شخصي و ملي، تخريب محيط زيست بيشتر شده است.
مشهدي، ديدگاه حفظ محيط زيست را از مباحث پست مدرنيسم برشمرد و افزود: هر اندازه كه جنگ و پيگيري سود شخصي و منافع ملي گسترش پيدا كند، تخريب جنگل نيز افزايش پيدا خواهد كرد؛ از اين‌رو بررسي رابطه حج و محيط زيست، تأثير مستقيمي بر محيط زيست خواهد داشت.
حفظ محيط زيست در ديدگاه اسلام امانت‌داري محسوب مي‌شود
حجت الاسلام عزيزالله فهيمي، عضو هيأت علمي دانشگاه قم، در نشست علمي حج و محيط زيست ، اظهار داشت: مبناي اين مباحث علمي و جديد به بركت عنايات امام زمان (عج) و مجاهدت امام خميني (ره) است كه با همه نا امني و جناياتي كه در دنيا وجود دارد؛ ما در آسايش و امنيت براي آينده سرزمين ايران، بحث مي‌كنيم.
عضو هيأت علمي دانشگاه قم، به ضرورت ورود مباحث اعتقادي و كلامي به مسائل محيط زيست اشاره كرد و ابراز داشت: تلفيق مباحث ديني با مسائل محيط زيست به حفظ و صيانت محيط زيست مي‌انجامد چنان كه حفظ محيط زيست به عنوان يك حق براي نسل‌هاي آينده در حال حاضر مورد توجه است.
وي با اشاره به ديدگاه‌هاي متعارض در مورد محيط زيست يادآور شد: دو ديدگاه افراط و تفريطي درباره محيط زيست وجود دارد كه ديدگاه نخست، تند و افراطي است يعني مسأله ذبح و قرباني گوسفندان را ممنوع مي‌داند؛ از اين‌رو بايد ميان ديدگاه تند طبيعت گرا و توسعه گرا تفاوت قائل شويم.
حجت الاسلام فهيمي، به ديدگاه تفريطي در مورد محيط زيست اشاره كرد و گفت: مسيحيت در گذشته به ديدگاه غلبه و سيطره بر محيط زيست قائل بود و توجه به طبيعت را سبب غفلت از خداوند مي‌دانست چنان كه در حال حاضر سعودي‌ها و وهابيت به اين تفكر دچار شده‌اند و افزون بر عدم توجه به محيط زيست، مظاهر ديني و ملي را نيز تخريب مي‌كنند چنان كه مكان‌هاي مذهبي بقيع، چاه قبا، مسجد احزاب، سبعه و آثار پيامبر (ص) و اهل بيت (ع) را تخريب كرده‌اند و اگر مسلمانان مانع نشوند قصد دارند گنبد پيامبراكرم (ص) را نيز تخريب كنند.
وي با اشاره به طرفداري مسيحيت امروز از محيط زيست، افزود: مسيحيت گرچه در حال حاضر طرفدار محيط زيست شده است و از آن به عنوان حربه و ابزار تبليغ مسيحيت استفاده مي‌كند اما در حقيقت و در آموزه‌هاي نيچه، فرويد و متفكران قديمي‌اش ديدگاه غلبه و سيطره بر محيط زيست را داشته است.
استاد حوزه و دانشگاه به ديدگاه خدا محوري و حفظ محيط زيست به عنوان امانت در اسلام اشاره و خاطرنشان كرد: خداوند طبيعت را مسخر انسان كرده است چنان كه به اين مطلب در قرآن اشاره مي‌كند اما در كنار اين تسخير، تكليف و حقوقي را نيز وضع كرده است.
عضو هيأت علمي دانشگاه قم با اشاره به رفتار و عملكرد پيشوايان ديني نسبت به محيط زيست يادآور شد: پيامبراكرم (ص) به طبيعت با ديد نعمت و تحفه مي‌نگريستند؛ بنابراين بايد براي آينده برنامه‌ريزي داشته باشيم كه چگونه مي‌توانيم براي حفظ محيط زيست با رويكرد خدامحوري با سازمان‌ها و كنوانسيون‌هاي بين‌المللي همكاري داشته باشيم.
حجت الاسلام فهيمي، بحث جرائم و كفارات را مهم خواند و گفت: حوزه و دانشگاه بايد درباره جرائم، خسارات و راه‌هاي حفظ محيط زيست بيشتر بحث كنند كه چگونه اين خسارات دريافت شود و در راه حفظ و نگهداري محيط زيست بهره برداري شود.
مدل آموزه‌هاي حج در بحث حفاظت از محيط زيست بي‌نظير است
حجت الاسلام مسعود راعي، استاد حوزه و دانشگاه، روز يكشنبه دهم خرداد ماه در نشست علمي حج و محيط زيست، اظهار داشت: در حال حاضر مسأله محيط زيست، دغدغه بزرگ جهاني است كه در آموزه‌هاي حج، بسيار بيشتر و دقيق‌تر به اين مسأله پرداخته است.
وي آشتي با مباني ديني را بهترين راه حفظ محيط زيست خواند و تأكيد كرد: آموزه‌ها و مؤلفه‌هاي تشويقي و تنبيهي در بحث حج آمده است كه افراد را به سمت حفظ محيط زيست سوق مي‌دهد.
حجت الاسلام راعي به ممنوع بودن جنگ در ماه‌هاي حرام اشاره كرد و گفت: همان گونه كه منشور ملل متحد نيز جنگ را منع نمي‌كند و استثنائاتي براي آن قائل مي‌شود براي حفظ محيط زيست نيز قوانين بين‌الملل نقص‌ها و محدوديت‌هايي دارد كه با توجه به متون ديني قابل حل است.
وي به اقدامات حمايتي حج براي حفظ محيط زيست اشاره كرد و افزود: احكام وجوبي، تحريمي و جرم انگاري در حج مطرح شده است كه اگر مورد توجه قرار گيرد اين اقدامات احتياطي و قوانين نيز راهگشا خواهد بود.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مسائل جديد مطرح شده درباره محيط زيست ابراز داشت: در مرحله نخست، راه‌هاي حفظ محيط زيست و صيانت از موجودات و در گام بعد حفظ محيط زيست به عنوان يك حق براي نسل‌هاي آينده در حال حاضر مورد توجه است.
وي رويكرد حفظ محيط زيست در آموزه‌هاي حج را جديد خواند و تأكيد كرد: جاي بحث است كه آيا مي‌شود نگاه حق انگاري به امور بين‌الملل را به محيط زيست نيز وارد كرد يعني نسل سوم را محق و از طرفي مكلف بدانيم؟
حجت الاسلام راعي، حفاظت از محيط زيست را معروفي اجتماعي برشمرد و يادآور شد: نگاه حج به محيط زيست به عنوان يك حق، بسيار كارآمدتر از نگاه بين المللي آن است از اين‌رو اسلام و آموزه‌هاي حج، نگاهي امانت گونه به محيط زيست دارد.
استاد حوزه و دانشگاه به مدل حج براي حفظ محيط زيست اشاره كرد و گفت: مدل حفاظتي آموزه‌هاي حج براي حفاظت محيط زيست بي‌نظير است، از اين‌رو شارع، فضايي را به عنوان امر عبادي ترسيم كرده است تا اقداماتي كه به حفظ محيط زيست منجر مي‌شود را اجرايي و عملياتي كند.
حجت الاسلام راعي گفت: در مطالعه تطبيقي در قسمت بين‌الملل به دو دسته قوانين و مقررات نرم و سخت اشاره شده است كه در قوانين نرم، ضمانت اجرا وجود ندارد اما در قوانين سخت، ضمانت حقوقي و اجرايي نيز آمده است.