حج راه میان بُر در مسیر کمال است خداوند به جای حج، عمل دیگری برای انبیا توصیه نکرده است

حجت الاسلام والمسلمين محسن اديب بهروز، عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت و گو با خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج با اشاره به شبهاتي كه درباره فريضه حج در جامعه وجود دارد، گفت: برخي كمك به فقرا را جايگزين خوبي براي انجام حج مي دانند؛ در حالي كه كمك به فقرا نيز نمي تواند آثار حج را براي انسان به ارمغان آورد و اين تصور كه برخي شبهه اندازي مي كنند، نشان از آن دارد كه حج را نمي شناسند.
مدير گروه تاريخ اسلام حوزه‌هاي علميه خواهران افزود: اگر حج قابل توصيه بود به انبياي الهي توصيه مي شد كه به جاي حج عمل ديگري را انجام دهند.
وي با اشاره به آثار حج در زندگي پيامبران و ائمه (عليهم السلام) گفت: آنها به يك بار و دوبار اكتفا نمي كردند؛ آثار حج با يكبار به دست مي آيد اما پايان نمي پذيرد؛ وقتي سفر حج را تكرار مي كنيد به آثار ديگري دست خواهيد يافت كه تكرار آثار قبلي نيست.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران آثار حج را پيوسته تصاعدي دانست و افزود: افرادي چون معصومين(عليهم السلام) كه در مقام پاكي قرار داشتند و از ابتداي تولد گناه نكرده بودند، خود را به هيچ وجه از حج جدا نمي كردند، زيرا مي دانستند، اگر در اين فرايند قرار نگيرند به آثار آن دست پيدا نمي كنند.
اين كارشناس مسائل حج گفت: براي حج هيچ جايگزيني وجود ندارد و همه به آثار حج نيازمند هستند؛ انبيا(عليهم السلام) در بالاترين مراتب كمال حج را به جاي آوردند و امامان معصوم (عليهم السلام) حجگزار بودند.
وي در پاسخ به اين سوال كه فريضه حج چه محتوايي دارد كه مورد توجه خاص قرار گرفته است، گفت: فرد براي رسيدن به كمالات معمولا از مسيرعادي استفاده مي كند؛ انسان به دنبال يافتن راه هاي ديگر است تا از اين عمر كوتاه نهايت استفاده را ببرد؛ اين عمر نمي تواند كمال شايسته اي را كه انسان به آن نياز دارد، براي او به ارمغان آورد.
اديب بهروز گفت: ميان بُر بودن در مسير كمال يكي از آثار حج است؛ گروهي معصوم هستند، با حج مراحل كمال را اضافه مي كنند و گروه ديگر در اين راه معصوم نيستند و خطاكارند، حج مي تواند آثار گناه آنها را ذوب كند؛ در اعمال ديگر يا چنين كاركردي وجود ندارد يا به اين كيفيت نيست.
مدير گروه تاريخ اسلام حوزه‌هاي علميه خواهران گفت: قرآن كريم وقتي كلمه توبه را به كار مي برد، بلافاصله از كلمه «و عملو الصالحات» استفاده مي كند؛ يعني اگر در مقام توبه، اعمال صالح نداشته باشيم، توبه محقق نمي شود.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران افزود: در صحيفه سجاديه در بحث توبه عنوان مي شود كه توبه من بتواند آثار گناهان قبلي را از بين ببرد، با اعمالي مي توانيم اين كار را انجام دهيم و معصوم(عليه السلام) حج را معرفي مي كند؛ براي فردي كه مي خواهد در كوتاه مدت به اين هدف دست يابد، حج را معرفي مي كنند و براي بلند مدت كتاب «لقاء الله» جواد ملكي تبريزي كارگشاست.
اين كارشناس مسائل حج عنوان كرد: در حج اگر حاجي اعمال را كامل و با كيفيت انجام داد، خداوند به گونه اي گناهان او را پاك مي كند كه گويي تازه متولد شده است.
وي گفت: در روايات براي زيارت حضرت سيدالشهدا(عليه السلام) گفته شده كه ثواب چندين حج و عمره دارد، اگر انسان روايات را با دقت مطالعه كند و معناي روايت را از معصوم بپرسد به نتايجي دست مي يابد؛ در اين روايت تشابه سازي است، تشابه سازي با تحقق خود شيء تفاوت دارد؛ به طور مثال در علم پزشكي از واژه داروي مشابه صحبت مي شود، در حالي كه اين داروي مشابه خواص داروي اصلي را ندارد.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در اين رابطه گفت: در زيارت امام حسين (عليه السلام) به بخشي از آثار دست پيدا مي كنيم، دستيابي به همه آثار با حج امكان پذير است، به همين دليل در احكام فقهي آمده است اگر انسان مستطيع شد، به هر قيمتي بايد سفر حج را انجام دهند.
مدير گروه تاريخ اسلام حوزه‌هاي علميه خواهران عنوان كرد: در واقعيت ميان حجگزاران از اين آثار كمتر نشانه اي مي بينيم؛ زيرا يك حج گزار فرايند را به صورت واقعي طي نمي كند، حتي اعمال را نيز كه انجام مي دهد، در پي اين است كه عمل را به ظاهر انجام دهد و به دنبال يك بازسازي است.
وي با بيان اينكه قصد قربت در حج اهميت فراواني دارد، گفت: قصد قربت يعني فرد در اين عمل مي خواهد فاصله اي كه قبلا ميان خود و خدا ايجاد كرده بود، كمتر كند؛ اگر در طواف اين فاصله بيشتر شد، بداند كه طواف واقعي نكرده است.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران اظهار كرد: ما در نماز بيشتر ياد گرفته ايم نماز را بخوانيم در حالي كه طبق سخن خداوند بايد آن را اقامه كرد، خواندن مانند مطالعه يك كتاب است كه بعد از مطالعه آن را به كناري مي گذاريم؛ حج گزار نيز بايد به معناي واقعي حج را به جاي آورد.