امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟ امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟ امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟ بعثه مقام معظم رهبری در گپ بعثه مقام معظم رهبری در سروش بعثه مقام معظم رهبری در بله
امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟ امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟ امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟ امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟ امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟

امام غایب چگونه جامعه را رهبری می‌کند؟

یکی از شئون امام، رهبری جامعه است اما آیا این وظیفه در دوران غیبت امام تعطیل می شود؟براساس روایات در زمان حیات و حضور امامان برخی از وظایف، از طرف آن بزرگواران به علمای دین واگذارشده است.

 


به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، یکی از شئون امام،رهبری جامعه است.اما آیا این وظیفه در دوران غیبت امام تعطیل می شود؟! نگاهی به روایات نشان می دهد که در زمان حیات و حضور امامان برخی از این وظایف، از طرف آن بزرگواران به علمای دین واگذار شده. روایت معروف عمر بن حنظله مؤید این مطلب است.

امام صادق(ع) مى‌فرماید:
دقّت کنید و کسی را که روایات(و علوم ما را) داراست و نظر در حلال و حرام ما دارد (و اهل فهم و استدلال است) و احکام اسلامی را می داند، او را داور قرار دهید چرا که من او را حاکم قرار دادم. پس هنگامی که طبق نظر ما حکم نمود و کسی از او قبول نکرد همانا حکم خداوند را سبک و ناچیز شمرده است و ردّ بر ما نموده است و ردّ کننده بر ما ردّ کننده بر خداوند است و این عمل در حدّ شرک به خداوند است. عمربن حنظله می گوید، گفتم: در هنگامی که دسترسی به امام معصوم نداریم ؟(حتّی با وجود حضور ایشان همه شیعیان همیشه نمی توانستند خدمت امام(ع) برسند.) حضرت می فرمایند: من او (فقیه جامع الشرایط) را حاکم قرار دادم.(۱)

امام صادق(ع) در حدیث دیگرى مى‌فرماید: امّا هرکدام از فقها که نگهدار نفس خود و حافظ دینش باشد و با هواهاى نفسانى مخالفت کرده،مطیع اوامر الهى باشد،عوام باید از او تقلید کنند.(۲)

امام حسین(ع) مى‌فرماید: «جریان امور و احکام،باید به دست علماى دانا به خدا و امناى بر حلال و حرام خدا باشد.»(۳)

در یک روایت امام باقر(ع) با آن‌که خود در مدینه است،به ابان بن تغلب مى‌فرماید»«در مسجد مدینه بنشین و فتوا بده»(۴)

در روایت دیگر:«بر دیگران واجب است از فقها تقلید کنند»(۵)

امام حسن عسکرى(ع) در ضمن یک روایت مى‌فرمایند:«هریک از فقها که بر نفس خود مسلط باشد و امر خدا را اطاعت نماید و...بر همگان لازم است که از او تقلید کنند.»(۶)

«روایات، لزوم تقلید از فقها و مرجعیت علمى و دینى آنان را یاد کرده و آنان را حاکم و حجت بر مردم قرار داده اند. عملا مردم را بر همین مسلک تربیت نموده و درواقع برای بزرگ‌ترین مشکل عصر غیبت ، چاره‌اندیشى کرده اند.»(۷)

امام عصر (عج) نیزپس از غیبت صغری در پاسخاسحاق بن یعقوب،که از حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف درباره تکلیف شیعیان در غیبت کبری و پایان دوره نیابت خاصه سؤال کرد، پاسخ دادند:«در پیش‌آمدهایى که براى شما رخ مى‌دهد،باید به راویان اخبار ما(علما)رجوع کنید...»(۸)

بنابراین نامه«مسلمانان باید پس از پایان دوران غیبت صغرا و شروع غیبت کبرا از نواب عام حضرت که مراجع عظام به شمار مى‌آیند،مسائل و احکام دینى خود را تقلید و در مسائل جدید و مستحدثه از آنان تبعیت کنند؛زیرا امام زمان عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف آنان را نماینده و جانشین خود در بین مردم قرار داده است.

اطاعت از آنان، اطاعت از امام زمان عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف است،زیرا حکم آنان،حکم امام زمان عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف است.»(۹)

«اولین شخصیتى که بعد از غیبت صغرى و با آغاز غیبت کبرى این موقعیت استثنایى را عهده‌دار شد،شیخ مفید رحمه اللّه بود که مورد توجه عام و خاص قرار گرفت و حوزه‌هاى علمیه شیعه را سروسامان داد و با برگزارى کلاس‌هاى درس و برقرارى مباحثات و مناظرات علمى،جهان اسلام آن روز را متوجه قدرت و اقتدار سازمان شیعه نمود.

بعد از ایشان سید مرتضى و شیخ طوسى رحمه اللّه،سپس علامه حلّى،شهید اول،مقدّس اردبیلى،شیخ بهایى و...در هر زمانى مرکز توجه و عالم صدر اول حوزه‌هاى علمیه شیعه بودند.بعد از آن‌که ارتباط شیعیان سایر بلاد به مرور آسان‌تر و بیشتر شد بحث مرجعیت اعلم مطرح شد و از زمان شیخ انصارى رحمه اللّه این بحث به‌طور جدّى در حوزه‌هاى علمیه عنوان شد که قدرت مرکزى در اختیار یک شخصیت جامع،عالم،با تقوا قرار گیرد و بقیه مراجع و علماى صدر اول به‌عنوان بازوان قدرتمند او ایفاى نقش نمایند.»(۱۰)این شخصیت جامع ولی فقیه تعریف می شود.

امام خمینى-به عنوان یکى از مهم‌ترین نظریه‌پردازان ولایت فقیه- مى‌فرماید:«...فقها از طرف ائمه علیهم السّلام،در همه مواردى که امامان در آن داراى ولایت هستند، ولایت دارند.»(۱۱) ایشان تأکید مى‌کند: «پس اقامه حکومت و تشکیل دولت اسلامى،بر فقیهان عادل، واجب کفایى است. بنابراین،اگر یکى از فقیهان زمان،به تشکیل حکومت،توفیق یافت، بر سایر فقها لازم است که از او پیروى کنند.»(۱۲)

البته، گفتنی است برخى از کمالات و مقامات ائمه‌ معصوم علیهم السّلام قائم به نفس قدسى آنان است، مانند ولایت تکوینى و علم غیب و...این نوع مقامات، نه نیابت‌بردار است و نه نیاز به این است که در زمان غیبت،در این مناصب هم نیابتى باشد، امّا مناصب دیگر،از قبیل فتوا و بیان احکام الهى و منصب قضا و فصل خصومت و زعامت و رهبرى جامعه و اداره‌ امور مملکت اسلامى، قطعا، از وظایف ولی فقیه به عنوان نایب عام امام زمان(ع) به شمارمى‌آید.

بنابراین،مى‌توان گفت،اساسى‌ترین و مهم‌ترین ویژگى نایبان عام، جانشینى پیامبر(ص) وائمه‌ اطهار علیهم السّلام است، بدین معنا که چون نایب عام، قائم مقام امام است، پس خودبه‌خود، همه‌ رسالت‌ها و وظایف اجتماعى آنان به وى منتقل مى‌شود.»(۱۳)

سؤالی که مطرح می شود این است که آیا امام(عج) نظارتی بر عملکرد نایبان عام خود داشته اند یا نه؟ ادامه نامه امام مهدی(عج) به اسحاق بن یعقوب پاسخ به این سؤال است.

«در حوادث و رخدادهایى که واقع مى‌شود،به روایت‌کنندگان حدیث ما رجوع کنید که آنان حجت من بر شمایند و من حجت خدا بر آنانم.»

امام خمینی(ره) در تعریف حجت الله می نویسد: «حجت اللّه»کسی است که خداوند او را برای انجام اموری قرار داده است وتمام کارها، افعال و اقوال او حجت بر مسلمین است. اگر کسی تخلف کرد، بر او احتجاج (و اقامه برهان ودعوی) خواهد شد. اگر امر کرد که کاری انجام دهید، حدود را این طور جاری کنید، غنایم، زکات و صدقات، را به چنین مصارفی برسانید و شما تخلف کردید، خداوند در روز قیامت بر شما احتجاج می کند.»(۱۴)

امام مهدی(عج) در نامه فوق الذکر،بعد از حجت قرار دادن علما بر مردم، وجود مبارک خود را حجت بر علما عنوان می کنند و در طول غیبت کبری نیز بر اساس مصادیق موجود، همواره حجت و راهبر آنان بوده اند. دراینجا به چند نمونه اشاره می شود:

جبران خطای شیخ مفید درصدور فتوا

نقل شده است روزى شخصى خدمت شیخ مفید آمد و در مورد زنى حامله که از دنیا رفته بود پرسید. شیخ مفید جواب داد همان‌طور او را دفن کنند.

آن مرد در حال برگشت بود تا به نظر شیخ مفید رضى اللّه عنهم عمل کند. در بین راه دید سوارى از پشت سر مى‌آید. نزدیک شد،گفت: اى مرد! آقا مى‌فرمایند که شکم آن زنى که از دنیا رفته را شکافته و طفل را بیرون آورید، سپس زن را دفن کنید. چنین کردند و طفل، زنده به دنیا آمد. بعد از مدتى ماجرا را براى شیخ مفید رضى اللّه عنهم نقل کردند. شیخ فرمود: من کسى را نفرستادم و معلوم مى‌شود که آن شخص صاحب الامر علیه السّلام بوده است. حال که در احکام شرعى خطا مى‌کنم همان بهتر که دیگر فتوا ندهم. پس به خانه رفت و در خانه را بسته و دیگر بیرون نیامد. در این هنگام نامه‌اى از طرف حضرت ولى عصر علیه السّلام براى شیخ مفید آمد که: «بر شماست فتوا بدهید و بر ماست که شما را راهنمایى کرده و نگذاریم درخطا بیافتید.» شیخ مفید با دیدن این نامه بار دیگر بر مسند فتوا نشست.(۱۵)

نامه به آیت الله سیدابوالحسن اصفهانی

آیت الله سیدابوالحسن اصفهانی، مرجع وقت شیعیان، مفتخر به دریافتنامه ای ازامام مهدی(عج) با این مضمون شده اند: «دیدارخودت را برای مردم آسان کن! و در دسترس همه قرار بگیر و محل نشستن خود را در دهلیز خانه ات قرار بده تا مردم سریع و آسان با تو ارتباط داشته باشند و حاجت های مردم را برآور، ما یاریت می کنیم.»(۱۶)

امرامام (عج) به میرزای شیرازی جهت حکم به تحریم تنباکو(۱۷) و انتخاب شیخ مرتضی انصاری به عنوان مرجع اعلم(۱۸) را از جمله عنایات دیگر امام زمان(عج) می توان عنوان کرد.

امر به امام خمینی رحمه الله برای بیرون راندن شاه از کشور

یکی از فضلای مشهد... به نقل از یکی از دوستانشان تعریف می کردند، در نجف اشرف خدمت امام بودیم، صحبت از ایران به میان آمد، من گفتم: این چه فرمایشهایی است که در مورد بیرون کردن شاه از ایران می فرمایید؟ یک مستأجر را نمی شود بیرون کرد، آن وقت شما می خواهید شاه مملکت را بیرون کنید؟ امام سکوت کردند. من فکر کردم شاید عرض مرا نشنیده اند، لذا سخنم را تکرار کردم. امام... فرمودند: ...چه می گویی؟ مگر حضرت بقیه الله امام زمان، صلوات الله علیه، به من (نستجیرُبالله) خلاف می فرماید؟ شاه باید برود.(۱۹)

یاری نمودن آیت الله خامنه ای در مشکلات

سید حسن نصر اللّه نقل مى‌کرد، در زمانى که حزب اللّه در فشار سختى از جانب اسرائیل بود و دچار مشکلات فراوانى بودیم خدمت مقام معظم رهبرى مدظله العالى رسیدیم و از گرفتارى‌ها و مشکلات خودمان بر ایشان گفتیم. معظم له فرمودند: بعضى وقت‌ها در ادارۀ امور کشور حل برخى مسائل براى من دشوار مى‌شود و هیچ راهى پیدا نمى‌شود، به دوستان و... مى‌گویم آماده شوید به جمکران برویم. در مسجد مقدس جمکران بعد از راز و نیاز با آقا امام زمان علیه السّلام احساس مى‌کنم همان‌جا دستى از غیب مرا راهنمایى کرد و در آن‌جا به تصمیمى مى‌رسم و همان را عملى مى‌کنم و مشکل به این صورت حل مى شود.(۲۰)

منابع:

۱- کافى،ج ١،ص ۶٧؛وسائل الشیعه،ج ١٨،ص ٩٨

۲-امام مهدی (عج) ،رسول رضوی ص ۹۰ به نقل از وسائل الشیعه حرعاملی،ج۲۷ص۱۳۱

۳- امام مهدی (عج) ،رسول رضوی ص۹۳ به نقل از تحف العقول عن آل الرسول، ابن شعبه حراّنى، ص ٣٢٨

۴-مهدویت،پرسش ها و پاسخ ها ، پاورقی ص ۹۰ به نقل از وسائل الشیعه،ج ٢٠،ص ١١۶

۵- همان به نقل از وسائل الشیعه،ج ١٨،ص٩۵

۶- وسائل الشیعه،ج ٢٧،ص ١٣١

۷- مهدویت(پیش از ظهور) رحیم کارگر ص۱۶۷

۸-کمال الدین و تمام النعمه،شیخ صدوق ،ج۱، ص۴۸۴

۹- مهدویت پرسش ها و پاسخ ها،ص۹۱

۱۰-امام حاضر،مدیرناظر،ص۱۱۵

۱۱-کتاب البیع،ج ٢،صص۴۹-۴۸

۱۲-شؤون ولایت فقیه،ص ٣٣

۱۳- امام مهدی (عج) ص۹۲

۱۴- ولایت فقیه،امام خمینی ،ص۸۱

۱۵- داستانهایی از زندگی علما ص۸ به نقل از قصص علما

۱۶- ملاقات علمای بزرگ اسلام با امام زمان(عج) ص۵۰ به نقل از کرامات صالحین

۱۷-امام حاضر مدیر ناظر ص۱۳۸ به نقل از مهدویت ،صلح کل ، مقاله پورسیدآقایی ص۳۷

۱۸-همان ص۱۱۹ به نقل از موعود ش۴۹ ص۶۰

۱۹-برداشتهایی از سیره امام خمینی(ره) ؛ ج ۳، ص ۱۵۷

۲۰-امام حاضرمدیرناظر صص۹۹-۹۸ به نقل از تلاشگر پنهان ص ۵۶ به نقل ازآب، آیینه ، آفتاب ص۱۱


| شناسه مطلب: 61472




امام مهدي



نظرات کاربران