قدس به روایت تاریخ

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، فلسطين در غرب قاره آسيا و جنوب سرزمين شام قرار دارد كه قلب جهان عرب محسوب مي شود. مساحت آن 28 هزار و 9 كيلومتر مربع يا 10 هزار و 429 ميل مربع است و مشتمل بر منطقه ساحلي در كنار درياي مديترانه، منطقه كوهستاني و دشت و منطقه صحرايي است.
در اينجا ذكر چند نكته ضروري به نظر مي رسد:
1ـ فلسطين به سبب قرار گرفتن در مسير سه قاره آسيا، آفريقا و اروپا از موقعيتي راهبردي برخوردار بوده و حلقه اتصال و مركز برخورد فرهنگ ها و تمدن ها به شمار مي آيد.
2ـ وضعيت جغرافيايي فلسطين و سرزمين شام و نوع پستي و بلندي زمين هاي آن بسيار حائز اهميت بوده و علاوه بر آن اين سرزمين به سبب قرار گرفتن در كنار مديترانه و دارا بودن كوه و صحرا تقريباً داراي چهار فصل است.
3ـ فلسطين داراي دو سيستم بدويت و تمدن است و پيوسته مركز برخورد بدوي ها و مسافران بوده است. بدين سبب ساكنان بدوي آن با گذشت زمان در روستاها و شهرها اسكان يافتند.
4ـ مجاورت فلسطين با قديمي ترين تمدن هايي كه بشريت آن را مي شناسد يعني سومري و بابلي در سرزمين رافدين(عراق) در شرق و تمدن مصر در وادي نيل در جنوب غربي.
اين در حالي است كه اين منطقه از كرت، يونان و ايتاليا از سمت دريا و از سرزمين فارس (امپراطوري ايران) و هند از شرق تأثير پذيرفت و بدين ترتيب بخشي از جاده بين المللي باستاني شد كه از دلتاي نيل آغاز شده و به شط العرب پايان مي يابد.
در اين ميان شهر قدس از جايگاه بسيار ويژه اي برخوردار بوده و بسياري از علما و دانشمندان آن را مركز زمين مي‌دانند.
قدس بر روي چهار ارتفاع ساخته شده كه چندين دشت و همچنين شهرها و روستاها در اطراف آن قرار دارد. اين شهر داراي اهميت راهبردي و ديني خاصي است.
تاريخ قدس و فلسطين، تاريخي مشحون از حوادث و رويدادهاي بي شمار است كه مي‌توان آن را به دو بخش قبل و بعد از ظهور اسلام تقسيم نمود.
جايگاه قدس نزد مسلمانان
قدس با اديان آسماني مرتبط بوده و در دل تمام مؤمنان و معتقدان به اديان الهي جاي دارد. اما ارتباط آن با اسلام و مسلمانان از عمق بيشتري برخوردار است.
قدس از ديرباز جايگاه ويژه اي در انديشه، تاريخ و ميراث اسلامي داشته و مسلمانان آن را مانند فرزند خود مورد سرپرستي و حفاظت قرار داده اند.
اين شهر نه فقط در اسلام بلكه در تمام اديان آسماني مورد تقديس و احترام بوده و است. خلفا، امرا، علما و صالحان در آن به ساخت مسجد، تكيه، راه، مدرسه و ساير اماكن مشابه پرداختند. تمام اديان در آن براي عبادت آزاد بوده و پيوسته امنيت و ثبات داشته است.
قدس به چند سبب از جايگاه ويژه اي در بين مسلمانان برخوردار است:
1ـ اين شهر موطن ابراهيم خليل، محل پيامبران، محل نزول وحي و مبعث عيسي(ع) بوده است.
ابن عباس در اين باره مي گويد: پيامبران الهي بيت المقدس را بنا نهاده و در آن سكني گزيدند. بدين سبب در وجب به وجب آن يك پيامبر نماز خوانده و يا يك ملك اقامت نموده است.
2ـ قدس اولين قبله مسلمانان و سومين حرم شريف است و پروردگار متعال آن را با ليلة الاسراي رسول و حبيب خود ويژگي خاصي بخشيد.
پروردگار متعال در قرآن كريم مي فرمايد: سبحان الذي اسري بعبده ليلا من المسجد الحرام الي المسجد الاقصي الذي باركنا حوله لنريه من آياتنا انّه هو السميع البصير.
پيامبر گرامي اسلام نيز فرمودند: لاتشد الرحال الّا الي ثلاثه مساجد مسجدي هذا و مسجد الحرام و المسجد الاقصي.
3ـ قدس كليد كعبه است.
4ـ اين شهر پايتخت فلسطين و موزه آثار ديني است كه به مدت 13 قرن جمع آوري شده و نقطه اتصال كشورهاي عربي و مناره اي است كه نور هدايت و خير از آن ساطع مي شود.
مسلمانان پيوسته قدس را مورد حمايت قرار داده و هرگز تفاوتي ميان اديان آسماني در آن و همچنين پيامبران قائل نشدند. در اين شهر انواع مساجد، كليساها و معابد مشاهده مي شود و نام پروردگار بر زبان مردم جاري است.
يكي از قديمي ترين آثار قدس كه براي مسلمانان از اهميت خاصي برخوردار است، مسجد سليمان است. در اين مكان قبة السلسله در كنار قبة الصخره قرار دارد. قبة السلسله منتسب به حضرت سليمان بن داود(ع) است و بر روي محراب آن نوشته شده است: يا داوود انا جعلناك خليفة في الارض فاحكم بين الناس بالحق.
مسلمانان مسجدي را در اين مكان برپا كردند كه "مقام نبي داوود" نام دارد و كليدداري آن را يك خانواده مسلمان بر عهده گرفت. برخي مورخان معتقدند كه اين مقام قبر نبي داوود(ع) است.
در داخل حرم دو مسجد عظيم قرار دارد. مسجد ديگر كرسي سليمان نام دارد كه در هر دو نماز اقامه مي شود. علاوه بر آن آثاري كه در خارج بيت المقدس قرار دارد و يكي از مشهورترين آن مقام نبي ابراهيم(ع) در شهر الخليل است كه مسجد بزرگي نيز در آن واقع شده است.
مسلمانان هرگز آسيبي به آثار مسيحيان در اين شهر وارد نكرده و هرگز آن را مورد بي حرمتي قرار ندادند و اين اماكن در دوران هاي مختلف در دست خود مسيحيان بوده است.
در اين ميان مسلمانان در طول تاريخ اسلامي و حاكمان مسلمان فقط در حال ساخت و ساز و يا بازسازي بناهاي قديمي در قدس بوده و اهتمام ويژه اي به آن ورزيده اند.
در دوران امويان، عبدالملك بن مروان براي ساخت مسجد الصخره خراج 7 سال مصر را اختصاص داد و نام وي بر گنبد مسجد با تاريخ ساخت يعني سال 72 هجري حك شد.
پس از آن خلفا و امرا يكي پس از ديگري به تزيين و نوسازي آن پرداختند تا جايي كه به گفته يكي از مورخان غربي به يكي از زيباترين بناهاي موجود و مساجد تاريخ تبديل شد.
عبدالملك مسجد الاقصي را ساخت و فرزندش وليد آن را تكميل كرد. پس از وي اين مسجد در دوران امرايي كه يكي پس از ديگري به قدرت رسيدند نوسازي و تزيين و فرش هاي گران قيمتي در آن قرار داده شد. از جمله اين افراد مي توان به صلاح الدين ايوبي، سيف الدين ابوبكر، تقي الدين عمر بن شاهنشاه، نورالدين علي و عزيز عثمان اشاره كرد.
مسلمانان از محوطه حرم قدسي، دو مسجد بزرگ و رواق هاي آن به عنوان محل تدريس علوم ديني بهره گرفتند. اكثر حجاج بيت اللّه الحرام نيز هنگام رفتن و برگشتن به زيارت قدس مي آمدند.
روزي از رسول خدا(ص) درباره بيت المقدس پرسيده شد. فرمودند: اين سرزمين محشر و منشر است و نماز در آن مانند هزار نماز در نقاط ديگر است.
ايشان در جاي ديگر فرمودند: هر كه در بيت المقدس بميرد مانند كسي است كه در آسمان مرده است.
و يا اينكه، كسي كه مي خواهد نقطه اي از بهشت را ببيند به بيت المقدس بنگرد.
در شهر بيت المقدس شمار زيادي از صحابه، تابعين و مجاهدين دفن شده اند مانند عبادة بن الصامت الانصاري، شداد بن اوس، ام الخير، محمد بن كرام و بكر بن سهيل الدمياطي.
مسلمانان در دوران هاي مختلف 34 مسجد در قدس ساختند كه عمدتا در داخل شهر قديمي قرار دارد.
همچنين استراحتگاه حجاج پاكستاني، استراحتگاه حجاج هندي و استراحتگاه القادريه براي حجاج افغانستان، در هر استراحتگاه مسجد و اتاق هاي خواب ساخته شده است.
در قدس همچنين گورستان هايي وجود دارد كه برخي صحابه، تابعين، علما، مجاهدان و حكام در آن دفن شده اند مانند: فيروز الديلمي، سلامة بن قيصر، ذاالاصبع و ابامحمد البخاري.
مسلمانان در كنار اين اماكن، 56 مدرسه نيز احداث كرده اند كه پذيراي علماي شهر و ساير نقاط است و قرآن ها و كتب خطي نادر نگهداري مي شود.
مسجد الاقصي همچنين داراي كتابخانه اي بزرگ است و علما در گذشته از اندلس، مغرب، مصر، عراق و فارس براي درس و تدريس به آن مي آمدند. در موزه اسلامي آن نيز صندوق بزرگي حاوي يك قرآن خطي وجود دارد كه توسط يكي از ملوك مغرب به طور اختصاصي براي مسجد الاقصي نوشته شده است.
اكثر اين اماكن اسلامي به جز گورستان ها در شهر قديمي موجود است و با يك ديوار باستاني احاطه شده كه آخرين بار سلطان سليمان القانوني در قرن دهم هجري آن را نوسازي كرد.
مساجد شهر قديمي 868 دنم معادل 868 هزار متر مربع است كه 26 دنم از آن فقط به حرم قدسي اختصاص دارد. اين شهر در واقع موزه اي بزرگ آثار باستاني، ساختمان ها، نقوش و از ميناكاري هاي نادري است كه نمي توان بر روي آن قيمت گذاشت.
آثار اسلامي باعث شده كه قدس بسيار عظيم تر از اورشليم يهوديان باشد و در رديف مكه و مدينه قرار گيرد. پيامبر گرامي اسلام(ص) نيز در يكي از احاديث خود اين شهر را چهارمين شهر بهشت ناميدند.
بنابر گواهي تمام علماي مسلمان و مسيحي، در اين شهر اثري مادي و تمدني از يهوديان يافت نمي‌شود. لذا چشم پوشي از از اين شهر مقدس در واقع چشم پوشي از مقدس ترين مقدسات اسلامي و محروم ساختن آنها از انجام فرايض و شعائر ديني و همچنين خطري بزرگ براي ساير مقدسات در مكه و مدينه و اوقاف اسلامي است كه هيچ مسلماني نمي تواند در برابر آن سكوت اختيار كند.
رابطه مسلمانان با قدس در اصل رابطه اي مبتني بر قرآن، انديشه اسلامي و سنت نبوي است. قدس و مسجد الاقصي براي مسلمانان جهان از ابتدا دو نقطه بسيار مهم بود و بخشي از تمدن و ميراث فرهنگي مسلمانان و همچنين نقطه وحدت ميان ملت هاي عربي و اسلامي در شرق و غرب جهان محسوب مي شود.
در انديشه اسلامي، قدس بخشي از رشد ايماني و اعتقادي مسلمانان است كه در هيچ شرايطي نمي توان از آن عدول كرد. لذا تفريط از اين حق حتي اگر با اجماع باشد از نظر اسلام باطل است زيرا قرآن بالاتر از هر اجماعي است.
لذا بايد توجه داشت كه سيطره بر قدس به عنوان مركز معنوي و توحيدي و موقعيت نظامي و سياسي راهبردي اش و گرفتن آن از دست اعراب و مسلمانان به اضمحلال و فروپاشي جهان اسلام مي انجامد و مايه وهن امت و مخدوش شدن كرامت آن است. بدين ترتيب مي توان به راحتي عمق ارتباط تاريخ اسلام با شهر قدس از نظر معنوي، سياسي و نظامي را دريافت.
در 200 سال گذشته چه بسيار خون مسلمانان كه به خاطر آزاد سازي قدس از دست صليبي ها، مغول ها و اينك صهيونيست ها بر زمين ريخته شد. آن زمان كه امپراطوري عثماني با بيرون ريختن پرتغالي هاي اشغالگر از سواحل اسلامي و دور كردن خطر از بيت المقدس بر درياي مديترانه مستولي شد. پس از مدتي ناپلئون، مصر و سپس فلسطين را مورد تاخت و تاز قرار داد و سالها بعد يعني در سال 1948 ميلادي تاريخ تكرار شد تا قدس و فلسطين محور جنگ ملت هاي عربي و اسلامي با حمله صهيونيست ها باشد.
اين درگيري پس از اشغال كامل فلسطين و همچنين اشغال صحراي سيناي مصر و بلندي هاي جولان سوريه در سال 1967 ميلادي به اوج خود رسيد و موضوع قدس به موضوع اول تمام ملت هاي عربي و اسلامي تبديل شد.
اما از آن زمان به بعد صهيونيست ها براي محو نام قدس از نقشه جهان دست به انهدام تدريجي آثار تاريخي آن و احداث ديواري بتوني به نام ديوار حائل زدند تا آغازي براي يهودي سازي اين شهر و حذف نقش تاريخي و معنوي آن براي مسلمانان باشد چرا كه رژيم اشغالگر قدس و صهيونيسم بين الملل نمي توانند حضور ملتي داراي ريشه هاي عميق تاريخي، تمدن كهن و ميراث فرهنگي غني با آداب و رسوم اسلامي يعني ملت فلسطين را در اين سرزمين تحمل كنند.
منبع:فارس