نسخه شفابخش امام صادق(ع) برای عبور از غم و اندوه

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، امام‌صادق (ع) فرمود: «وقتي غم و اندوهي به شما رومي‌آورد، چرا نمي‌رويد وضو بگيريد و به مسجد برويد، پس دو ركعت نماز بخوانيد و از خداوند رفع مشكل و اندوه خود را بخواهيد؟! مگر نشنيده‌ايد كه خداوند مي‌فرمايد: "وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ". وجود مبارك پيامبر مهرباني‌هانيز وقتي مشكل و گرفتاري براي خانواده و خاندانشان پيش مي‌آمد، مي‌گفت: «برخيزيد و نماز بخوانيد تا مشكلتان حل شود.»
آنچه در ادامه مي آيد بخش پاياني گفتگوي سرويس قرآن و معارف خبرگزاري شبستان با حجت الاسلام و المسلمين علي اصغر آيتي، مدير مركز تخصصي نماز درباره آثار و بركات تربيتي نماز در خانواده است.
زندگي خانواده هاي امروزي بيش از گذشته مادي گرا شده است. آيا اين خصيصه مي تواند مانع تجلي اين محافظت روحاني و باطني باشد؟
بله، تصور امروزي حاكم بر بسياري از خانواده‌ها اين است كه تحصيلات، شغل، خانه و به‌طوركلي امكانات مادي، باعث بالارفتن شخصيت انسان مي‌شود. ره‌آورد چنين تصوري، رايج‌شدن چشم‌و‌هم‌چشمي‌هاي بسيار زياد و در پي آن ايجاد اختلافات و درگيري‌هاي فراوان در جامعه به‌خصوص در نهاد خانواده شده است. اما دين نظر ديگري دارد.
خداي حكيم شخصيت و كرامت انسان را در گرو تقوا دانسته و يكي از علت‌هاي اختلافات ظاهري در سطح زندگي افراد را چنين بيان مي‌كند: "يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثَى وَ جَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ / اى مردم، شما را از يك مرد و زن آفريديم و از تيره‏ها و قبيله‏ ها قرارتان داديم تا يكديگر را بشناسيد. [اين‌ها ملاك امتياز نيست] گرامى‏ترين شما نزد خداوند باتقواترين شماست."
مسلّم است كه تقوا يك ويژگي فردي صرف نيست و جنبه‌هاي مختلفي دارد كه يكي از آن‌ها تقواي خانوادگي است. اگر چنين تقوايي در خانواده حاكم شود، خانواده به جايگاه و ارزش واقعي خود نزديك شده است. از معارف دين به‌دست مي‌آيد كه يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي اهل تقوا اقامۀ نماز است.
از ملاك‌هاي انتخاب همسر نيز همين مطلب بيان شده است: «از همسران بي‌تقوا بپرهيزيد؛ چراكه ثمرۀ والدين بي‌تقوا، فرزند بي‌تقواتر است.» همچنين، پيامبر خدا (ص) توصيه كرده است: «اي مردم، از دختران زيبارويي كه در خانه‌هاي فاسد و ناصالح رشد كرده‌اند، بپرهيزيد.»
توجه كنيم كه وجود روحيۀ تقوا و اقامۀ نماز باعث ايجاد فضاي آرام در محيط خانواده مي‌شود. در چنين خانواده‌اي است كه پير و جوان و كودك و خردسال همه از احترام و عزت نفس بهره‌مند هستند؛ زيرا كسي كه در دل خداترس است و نيز هنگام سجده، سر بر آستان معبود مي‌سايد و پيشاني خود را به‌رسم تواضع و بندگي بر خاك مي‌گذارد، در همه‌جا و همه‌حال، از جمله محيط خانواده نيز متواضع است و احترام ديگران را پاس مي‌دارد.
امروز يكي از چالش هاي ما آدم ها به ويژه در خانواده ها يافتن راهي به سمت رهايي از غم هاي رنگارنگي است كه ما را احاطه كرده است. خب اگرچرا آسايش زندگي ما قابل مقايسه با گذشته نيست اما انگار كه سير صعودي آسايش در زندگي مقارن و مصادف با سير نزولي آرامش در زندگي ما هم بوده است. نماز و در كل اتصال معنوي به پروردگار در اين ميان چقدر مي تواند سپر ما در برابر غم ها باشد؟
زندگي خانوادگي ما آدم ها با فراز و نشيب‌هايي كه دارد، ممكن است در برخي مقاطع، مشكلاتي را به‌همراه داشته باشد كه انسان را به غم و اندوه بكشاند. راهكار دوري از اين ناراحتي‌ها را خداي متعال اين‌گونه بيان فرموده است: "وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ / از صبر و نماز كمك بگيريد.."
امام‌صادق (ع) فرمود: «وقتي غم و اندوهي به شما رومي‌آورد، چرا نمي‌رويد وضو بگيريد و به مسجد برويد، پس دو ركعت نماز بخوانيد و از خداوند رفع مشكل و اندوه خود را بخواهيد؟! مگر نشنيده‌ايد كه خداوند مي‌فرمايد: "وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ". وجود مبارك پيامبر مهرباني‌هانيز وقتي مشكل و گرفتاري براي خانواده و خاندانشان پيش مي‌آمد، مي‌گفت: «برخيزيد و نماز بخوانيد تا مشكلتان حل شود.»
از طرف ديگر توجه كنيد كه اوج ارتباط انسان با خالق از طريق نماز است. در نماز نيز نزديك‌ترين حالت به خدا وقتي است كه انسان در سجده باشد. در چنين حالي، خداوند حكيم به نمازگزارِ در حال سجده مي‌گويد: «خانواده‌ات را فراموش نكن و براي وسعت رزق و روزي خود و خانواده‌ات دعا كن.»
امام‌باقر (ع) مي‌فرمايد: «ادْعُ فِي طَلَبِ الرِّزْقِ فِي الْمَكْتُوبَةِ وَ أَنْتَ سَاجِدٌ: يَا خَيْرَ الْمَسْئُولِينَ وَ يَا خَيْرَ الْمُعْطِينَ ارْزُقْنِي وَ ارْزُقْ عِيَالِي مِنْ فَضْلِكَ فَإِنَّكَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ / در سجدۀ نمازهاى واجب براي گشايش در رزق، اين‌گونه دعا كن: اى بهترين پناه سائلان و اى بهترين بخشايشگران، به من و خانواده‌ام از فضلت، روزى بخش كه تو صاحب فضل عظيم هستى." امام‌صادق (ع) نيز در جواب كسي كه از نداري و فقر شكايت مي‌كرد، فرمود: «براي گشايش در رزق و دورشدن از فقر، در سجدۀ نماز واجب خواسته‌ات را از خدا طلب كن.»
تاثير نماز در ايمن ساختن خانواده از آسيب‌هاي اجتماعي چيست؟
خداوند متعال يكي از اهداف شيطان را دوركردن انسان از نماز بيان مي‌كند؛ چراكه در سايۀ نماز، انسان از بسياري از گناهان در امان مي‌ماند. پيامبر خدا (ص) فرمود: «لَا يَزَالُ الشَّيْطَانُ هَائِباً لِابْنِ آدَمَ ذَعِراً مِنْهُ مَا صَلَّى الصَّلَوَاتِ الْخَمْسَ لِوَقْتِهِنَّ فَإِذَا ضَيَّعَهُنَّ اجْتَرَأَ عَلَيْهِ فَأَدْخَلَهُ فِي الْعَظَائِم / تا زماني كه انسان بر وقت نمازهايش مراقبت مي‌كند، شيطان از نزديك‌شدن به او ترس و وحشت دارد؛ اما اگر آن را ضايع كرد، شيطان بر او مسلط مي‌شود و او را در گناهان بزرگ مي‌اندازد." در پيام مقام معظم رهبري به اجلاس بيست‌وچهارم نماز آمده است: «همه بدانند كه يكي از مؤثرترين راه‎ها براي كاستن آسيب‎هاي اجتماعي، ترويج نماز است.»
پس اگر خواهان فرزنداني سالم از نظر فردي و اجتماعي هستيم، بهترين راه، نهادينه‌كردن نماز در وجود فرزندان است. به‌عنوان نمونه به دو تحقيق در اين زمينه اشاره مي‌شود: «بوركت» مشاهده كرد عقايد مخالف با نوشيدن مشروبات الكلي كه در برخي از گروه‌هاي مذهبي آموزش داده مي‌شود، باعث پرهيز از مصرف در بين نوجوانان شده است. همچنين، در تحقيقي كه «كوچران» روي سه‌هزار نوجوان انجام داد، مشخص شد كه مذهبي‌بودن با مصرف‌نكردن مواد مخدر ارتباط دارد.
در روايت وارد شده است: «جواني، در نماز جماعت پيامبر (ص) شركت مي‌كرد. عده‌اي از گنهكاريِ او نزد پيامبر سخن بردند. حضرت فرمود: به‌زودي نمازش او را از گناهان بازمي‌دارد. چيزي نگذشت كه تمام گناهان را كنار گذاشت.»
در طرف مقابل، دوري از نماز زمينه را براي رفتن به‌سمت جرم و گناه محيا مي‌كند. بر اساس گفتۀ دو نفر از دادستان‌هاي تهران و مشهد، بيش از 90درصد مجرمان زندان‌ها كساني‌اند كه اهل نماز نبودند.
درباره آثار نماز بعد از مرگ انسان به عنوان باقيات الصالحات هم توضيح مي فرماييد؟
در روايات زيادي آمده است: «بعد از مرگ عمل قطع مي‌شود؛ اما پدر و مادري كه فرزندان شايسته‌اي تربيت كرده باشند، اعمال نيكشان از قبيل نماز، استغفار، دعا و... بر آمرزش و شادي روح والدين تأثيرگذار خواهد بود.» امام‌باقر (ع) در روايتي، چگونگي آموزش نماز به فرزندان در سال‌هاي اوليۀ زندگي را بيان مي‌كند و مي‌فرمايد: «وقتي فرزند وضو و نماز را فراگرفت، خداوند پدر و مادر اين فرزند را مي‌آمرزد.» همچنين، پيامبر خدا (ص) بشارت داد: «كسي كه خردسالي را تربيت كند تا بگويد لا اله الا الله، خداوند متعال از او حساب نمي‌كشد.»
در روايت ديگري وارد شده است كه «چون مؤمني از گناهان دوري گزيند، به واجبات عمل كند، خانواده و نزديكان خود را از گناهان بازدارد و ايشان را بر انجام طاعات و عبادات حريص سازد، در روز قيامت به وي گويند: خدا تو را از طرف ما جزاى خير دهد؛ چراكه در دنيا، دين را به ما آموزش دادى، حلال و حرام خدا را به ما ياد دادي، بر انجام واجب و دوري از حرام، ما را تحريك كردي و با اين كارها خود و ما را از عذاب اين روز نجات دادي. پس او با جميع اهل‌وعيال خود متوجه بهشت شوند و به نعيم ابدى و سعادت سرمدى فايز شوند و اگر اين‌چنين نكرده باشد؛ يعني دين و حلال و حرام را به آن‌ها تعليم نداده باشد، به او گفته مي‌شود: خدا تو را از جانب ما خير ندهد، ما را تعليم نكردى و امر نفرمودى و از بدي‌ها بازنداشتى و نفس خود و ما را در هلاكت ابدى انداختى. پس او را با اهل‌بيتش در آتش دوزخ كشند.»
منبع:شبستان